Giới thiệu phim
Bạn nghĩ sao nếu có một ngày bạn gặp được một người giống bản thân mình đến từng chi tiết ? Hoảng sợ hay phấn khích tột độ ? Được xây dựng trên cơ sở là một ý tưởng kỳ lạ, cùng hàng loạt những tình tiết ảo diệu, Enemy sẽ vặn xoắn bộ não của bạn lại như một cái vỏ ốc.
Nam chính của phim là một gương mặt đã quá quen thuộc với những độc giả của blog và mình tin rằng sẽ còn phải viết ra cái tên khó phát âm này thêm nhiều lần nữa: Jake Gyllenhaal.
- Xem thêm : Cảm nhận phim Fight Club – Sàn Đấu Sinh Tử
Có vẻ như phim nào của tài tử mặt ngáo cũng đầy ắp những bóng hồng, Enemy cũng chả phải ngoại lệ : bà chủ rạp chiếu phim đầy mê hoặc trong Inglorious Basterds – Mélanie Laurent và mỹ nhân tóc vàng Sarah Gadon.
Một lưu ý nhỏ trước khi bạn đọc tiếp, đó là Enemy dù không sở hữu một mạch phim tréo ngoe như Memento, không có vòng lặp này nọ như Predestination nhưng tác phẩm vẫn dư sức làm bạn cảm thấy bối rối.
Các tình tiết trong phim có sự liên quan chặt chẽ đến nhau, cùng với đó là một vài hình ảnh ẩn dụ nặng tính triết lý. Sự hại não của Enemy có phần tương đồng với Nocturnal Animals, một bộ phim mà Jake Gyllenhaal cũng sắm…2 vai khác nhau.
Vậy nên, bạn hãy cố gắng ghi nhớ những tình tiết lặt vặt rồi ráp nối chúng lại. Sẽ là một cảm giác vô cùng thích thú khi tự mình giải mã được câu chuyện ẩn giấu. Nhưng dù đã hiểu tường tận nội dung phim hay chưa thì mình tin chắc bạn sẽ vẫn muốn xem lại tác phẩm thú vị này thêm lần nữa.
Enemy kể về Adam Bell (Jake Gyllenhaal), anh là giáo sư tại một trường đại học. Adam sống một mình trong căn hộ nhỏ, tuy nhiên cô bạn gái Mary (Mélanie Laurent) cũng lui tới khá thường xuyên.
Cuộc sống của vị giáo sư trẻ diễn ra khá bằng phẳng với một kịch bản được lặp lại mỗi ngày : ở giảng đường từ sáng tới chiều, tối về tận hưởng cảm giác mê say bên tình nhân.
Cho tới một ngày, nhận được lời gợi ý của người đồng nghiệp về một bộ phim thú vị, Adam liền đến cửa hàng băng đĩa tìm mua. Tối hôm đó, ngài giáo sư thưởng thức bộ phim và thấy nó không hấp dẫn như mình tưởng.
Trong lúc ngủ, Adam mơ thấy mình xuất hiện trong bộ phim kia. Anh giật mình tỉnh giấc, mở laptop lên tua lại và điều khó tin nhất đã xảy ra.
Nhờ sự trợ giúp của gã khổng lồ tìm kiếm, Adam đã tìm ra được thông tin về kẻ song trùng kia. Lần theo những dấu vết, dường như mọi thứ đều nói lên rằng “hắn” là có thật. Kẻ đó còn có một cô vợ đang mang bầu tên Helen (Sarah Gadon). Chuyện kỳ cục gì đang diễn ra vậy ?
Bạn hãy bật một tab nữa lên để thưởng thức phần còn lại của bộ phim trước khi đọc nốt bài viết này, mình sẽ tiết lộ rất nhiều thứ không phù hợp với những ai chưa xem ở bên dưới.
Cảm nhận phim
Bạn đã xem hết phim chưa ? Nếu câu trả lời là rồi thì hãy đọc tiếp. Còn nếu bạn chưa xem, mình muốn nói là bài viết này chỉ thực sự hấp dẫn và phát huy tối đa tác dụng khi bạn đã xem hết bộ phim, thế nhé.
.
.
.
.
.
Nếu bạn là một mọt phim, đặc biệt là thể loại tâm lý hại não, mình tin rằng bạn cũng có thể lờ mờ đoán ra thân thế của Adam và Anthony. Từng có khá nhiều bộ phim khai thác ý tưởng thú vị này, mà thôi mình không liệt kê ra đây đâu kẻo lộ hết.
Hay kể cả khi bạn chưa từng xem bộ phim nào kiểu này thì cũng hoàn toàn có thể suy luận ra Adam và Anthony là một. Rõ ràng là nếu hai con người này là hai cá thể riêng biệt thì những bộ phim kiểu này sẽ không thực sự có ý nghĩa.
Vậy nên, công việc dành cho các khán giả đa phần là nhặt nhạnh các chi tiết trong phim để chứng minh cho giả thiết trên. Điều mình thích nhất ở Enemy chính là càng xem càng cảm thấy mọi thứ có sự tương quan chặt chẽ với nhau, vô cùng thú vị.
Ngay đầu phim, đã có một sự lộn xộn giữa các nhân vật mà có thể sau khi xem lần hai bạn mới nhận ra.
Người đàn ông ngồi trong chiếc ô tô và nhận lời nhắn từ người mẹ là Adam, chắc chắn rồi. Thế nhưng, cô gái xuất hiện trong trạng thái khỏa thân sau đó lại là Helen, vợ của Anthony. Nếu chưa để ý đến chỗ này, hãy xem lại và bạn sẽ thấy rõ cái bụng bầu của cô ấy.
Một dòng chữ bí ẩn xuất hiện ngay khi hai cảnh quay kia biến mất
Hỗn loạn là thứ trật tự chưa được giải mã
Nó báo hiệu rằng nếu bộ não của bạn là một mảnh đất thì những gì bạn sắp sửa được xem sẽ xới tung bộ não của bạn lên.
Ngay sau đó, người đàn ông với khuôn mặt quen thuộc xuất hiện trong bộ vest lịch lãm, cầm trên tay chiếc chìa khóa, mở cửa rồi bước vào một căn phòng lạ. Bên trong là rất nhiều nam giới đang ngồi chiễm ngưỡng một cảnh tượng mà mình cũng không tiện kể ra đây lắm.
Bạn nghĩ người đàn ông kia là Adam hay Anthony ? Nếu bạn bảo đó là Adam thì xin chúc mừng, bạn đã đoán sai. Thực ra đó là Anthony. Tại sao à ? Chỉ có duy nhất một thứ quan trọng để phân biệt hai con người này : cái nhẫn.
Nhân vật đóng vai trò chủ chốt trong việc bóc trần sự thật chính là Helen. Có rất nhiều tình tiết nhỏ lẻ nhưng thiết yếu xung quanh người phụ nữ này.
Bạn có thể để ý câu hỏi của Helen với Anthony sau lần đầu Adam gọi điện đến : “Anh lại gặp cô ta à ?” Bạn biết “cô ta” là ai chứ ? Đó chỉ có thể là Mary, cô bồ của…Adam. Đến lúc này thì sợi dây móc nối các nhân vật bắt đầu rối tung hết cả lên.
Bạn nhớ khoảnh khắc Helen gặp Adam ở trường đại học chứ ? Có khá nhiều tình tiết quan trọng trong phân cảnh này.
Khi Adam hỏi Helen là đứa bé được bao nhiêu tháng rồi, cô trả lời là 6. Đó cũng chính là số thời gian mà Anthony biến mất khỏi căn hộ cũ của anh. Vậy tình tiết này nói lên điều gì ? Nó cho thấy thời điểm Helen bắt đầu mang thai cũng là lúc Adam/Anthony đến với Mary.
Bạn để ý ánh mắt Helen nhìn Adam chứ, đôi mắt cho thấy nhiều hơn một sự bất ngờ khi gặp người “có vẻ ngoài giống chồng mình”, nó giống một sự kinh ngạc pha lẫn buồn bã nhiều hơn.
Đỉnh điểm là khi cô trở về nhà, lặng người đi và bắt đầu khóc. Đây rõ ràng không phải phản ứng khi chỉ đơn giản là gặp ai đó giống hệt chồng mình rồi.
Cũng tại phân cảnh này, một tình tiết thú vị khác được tiết lộ : Anthony rất thích uống nước quả việt quất. Sau đó ít lâu, khi Adam gặp mẹ của anh, bà có nói anh cũng thích loại nước quả này.
Vì những lời lẽ đe dọa mà Adam đã phải chấp nhận đổi chỗ cho Anthony. Tối hôm đó, khi Adam đang ngồi trong nhà của Anthony thì Helen về, cô có nói “Em tưởng anh đang ở chỗ mẹ mà”. Sau đó khi ở trên giường cô còn hỏi “Hôm nay ở trường ổn cả chứ”. Đến đây thì sự thật về hai con người giống hệt nhau dường như đã quá rõ ràng.
Đỉnh điểm là khi Helen nói với Adam rằng “Em muốn anh ở lại”. Trong khi đó ở một diễn biến khác, Anthony và Mary đang cãi vã, chiếc xe của họ mất lái và gây ra tai nạn. Có lẽ Adam đã thực sự “ở lại”.
Vậy là đã rõ, Adam/Anthony vỗn dĩ là một người. Thực tế là chính cái tên phim – Enemy cũng đã phần gợi lên trong tâm trí người xem một kịch bản kiểu ” khi con người đối đầu với chính mình” rồi.
Nhưng điều này lại vô tình nảy sinh một vấn đề, đó là tại sao họ lại có thể cùng tương tác với những người xung quanh dưới hai vai trò khác nhau. Với Adam là Mary, còn Anthony là Helen.
Mình nghĩ chỉ có một câu trả lời duy nhất cho câu hỏi hóc búa này : Mary cũng giống Anthony, đều nằm trong trí tưởng tượng của Adam. Như vậy chỉ có Adam và Helen là có thật trong câu chuyện giữa bốn người này.
Nhưng mọi thứ chưa dừng lại ở đó, một câu hỏi còn lớn hơn nhiều được mở ra : tại sao Adam lại tưởng tượng ra hai con người kia ? Rốt cục thân phận thực sự của anh là gì ? Đây chính là lúc để bạn mở rộng não bộ và cho trí tưởng tượng bay xa.
Theo cá nhân mình, câu chuyện hoàn chỉnh là thế này : Adam là chồng của Helen, nghề nghiệp giảng viên. Nhưng đóng phim lại là niềm đam mê của anh. Khi đã cảm thấy quá chán chường khi phải đóng khung cuộc đời mình trong bộ vest và sơ mi trắng, anh bắt đầu vẽ vời ra hai nhân vật giả tưởng kia.
Cái phong bì mà Adam mở ra ở cuối phim là tự tay anh đã đến nhận ở căn hộ của Anthony, bên trong có một chiếc chìa khóa. Chiếc chìa khóa đó chính là cái chìa mà Anthony đã mở cửa căn phòng ở đầu phim. Chuỗi tình tiết này nói lên điều gì ?
Nó cho thấy thời điểm Adam bắt đầu cặp với cô tình nhân trong mơ của mình cũng là lúc anh bắt đầu tham gia “hội những người đàn ông có sở thích kỳ lạ”, chính là đám người tụ họp trong căn phòng ở đầu phim.
Đến đây thì bức tranh về Enemy đã tương đối hoàn chỉnh, chí ít là mình nghĩ vậy. Nhưng còn một vật mang tính biểu tượng xuyên suốt thời lượng phim, bạn biết đó là gì không ? Là những con nhện.
Sau một hồi lọ mọ ở trên mạng thì mình nhận được một đáp án khá hợp lý cho hình tượng này : con nhện và những cái mạng là hiện thân cho sự gò bó, khuôn khổ của nhân vật chính.
Vậy là mình đã có đáp án cho câu chuyện Enemy. Tuy nhiên, mình vẫn cảm thấy vẫn có gì đó khá xoắn quẩy với lời giải này. Chính sự mập mờ và chồng chéo giữa cuộc đời Adam, Helen và hai nhân vật mộng tưởng kia đã khiến cho bộ phim chìm đắm trong những mơ hồ.
Phân cảnh mà có lẽ là tất cả những ai sau xem xong bộ phim đều sẽ nhớ mãi là con nhện to khủng bố đứng “khép nép” ở cuối phim. Phải nói thật là mình đã giật bắn cả mình và trợn trừng mắt khi xem đến đây. Cũng chính cảnh tượng này đã khiến suy nghĩ của mình về sự tồn tại của Helen bị lung lay, khi mà Adam bước vào phòng thì không thấy vợ mình đâu, thay vào đó là sinh vật lông lá kia.
Nguyên nhân của sự việc này được cho là sau khi Adam tìm thấy chiếc chìa khóa, anh sẽ lại “ngựa quen đường cũ”, và con nhện xuất hiện như một dấu hiệu cho thấy cuộc đời anh sẽ chỉ gói gọn trong cái vòng luẩn quẩn này.
Thực tế thì trên đây chỉ là những suy luận của mình, rất có thể nếu đi theo chiều hướng khác, bài toán Enemy sẽ lại có một lời giải khác.
Ngoài ra còn có một chi tiết khiến bộ phim trở nên dày dặn về mặt ý tứ, đó là những bài giảng về chủ nghĩa độc tài của Adam, xen lẫn những thước phim về cuộc sống tẻ nhạt của anh một cách rất hợp lý.
Bao trùm lấy Enemy là một tông màu vàng nhạt, cùng những phân cảnh thành phố giữa làn sương mờ mịt càng làm câu chuyện trở nên não nề bội phần.
Bên cạnh tất cả những yếu tố về mặt nội dung, Enemy ghi dấu ấn đậm nét ở mảng diễn xuất. Jake Gyllenhaal tiếp tục khẳng định tài năng khi cùng lúc hóa thân vào hai tính cách đối lập.
Nếu bạn yêu mến anh chàng thì nên thưởng thức thêm một vài tác phẩm nổi bật của anh là Nightcrawler, Southpaw, Demolition và Prisoners. Đặc biệt, nếu bạn đang tìm kiếm một bộ phim hại não ngang ngửa Enemy thì Donnie Darko là một sự lựa chọn quá tuyệt.
Không chỉ có Jake, nhân vật Helen của cô gái tóc vàng Sarah Gadon cũng làm mình có cảm tình nhờ gương mặt quá hợp cho một người vợ hiền lành, yêu thương chồng con.
Mình tình cờ được biết đạo diễn của Enemy – Denis Villeneuve, cũng chính là người cầm trịch khá nhiều tác phẩm điện ảnh thành công trong những năm trở lại đây như Prisoners, Sicario, Arrival và mới đây nhất là Blade Runner 2049 đã vang danh thiên hạ.
Và đó là tất cả những cảm nhận cũng như lời giải thích cho Enemy theo ý kiến của cá nhân mình. Hãy chia sẻ bài viết bằng cái nút bên dưới và cho mình biết quan điểm của bạn về bộ phim nhé.
Tôi có một ccách giải thích khác hơn chút
[Spoiler] Thực tế câu chuyện này là về một anh giáo sư rất yêu nghề diễn viên (cảnh nói chuyện với mẹ cho thấy điều đó, mẹ anh bảo: “con hãy bỏ mơ mộng diễn viên hạng ba ấy đi”) với cô vợ nóng bỏng nhưng giữa hai ng có nhiều mâu thuẫn (có thể do anh này đã có vợ), dẫn đến tai nạn thương tâm (cảnh cuối). Sau vụ tai nạn, anh giáo sư sống sót nhưng mất trí nhớ, và chuyển hẳn sang nghề diễn viên, lấy cô vợ mới và quên đi quá khứ. Thế nhưng con người mới và cô vợ mới của anh cũng chẳng hợp nhau nốt. Một hôm, trí nhớ của anh trỗi dậy và anh lại mong muốn được là con người trước kia, với người vợ cũ. Con người mới của anh hợp với vợ cũ và con người cũ của anh hợp với vợ mới – anh nghĩ như thế.
Đó là STORY. Tuy nhiên, đạo diễn đã kể câu chuyện này theo một cách khác, chính là bộ phim ta đang xem. Nó là một dạng “hiện thực huyền ảo”. Các bạn đã từng xem Muholland Drive hay Lost Highway của David Lynch đều biết cách kể có thể hoàn toàn khác với câu chuyện gốc. Thực tế là không có trường hợp nào đổi vợ ở đây cả. Đó chỉ là ẩn dụ của nhà biên kịch và đạo diễn. Cảnh anh Diễn viên tìm đến vợ cũ nhằm ẩn dụ việc anh nhớ đến và lần tìm về quá khứ, còn cảnh cô vợ mới có bầu tìm đến anh Giáo sư có nghĩa là cô vợ khám phá ra quá khứ của anh (nên cô ấy mới shock đau buồn). Cuối cùng là một cái kết tương đối có hậu khi cô vợ có bầu thông cảm được cho anh khi thấy anh ta khóc trong bóng đêm.
Nhưng đúng như những gì một anh comment ở dưới cho biết, cuộc sống của ta chỉ quanh quẩn như một cái mạng nhện, không thoát được khỏi những bế tắc nhất định.
Mình cảm thấy bạn NÚI giải thích cũng có phần logic nếu nhìn theo chiều hướng như vậy thì hơi bị …tăm tối(cái này khó diễn tả nên mình dùng từ đấy) nói chung là một bộ phim hay và xoắn hết cả não.😀
Phim này và Predestination là 2 trong những bộ phim hại não nhất mình từng xem. Adam và Antony là 1 thì dễ đoán rồi. Nh tồn tại song song cả 4 nhân vật Adam,Antony,Helen,Mary sao cho hợp lý thì thật sự quá khó hiểu. M đọc đc giải thích của 1 bạn rất là hợp lý, bạn có thể tham khảo thêm:
” Adam là một giảng viên sống cùng người vợ tên Helen, thời trẻ Adam cũng từng ước mơ trở thành một diễn viên nổi tiếng [mẹ của anh ko ủng hộ điều này – thể hiện trong lời thoại của bà mẹ ở đoạn 2 mẹ con nói chuyện, đoạn 1:00:42] nhưng suốt nhiều năm anh chỉ được đóng những vai phụ trong 3 bộ phim ko mấy nổi tiếng và vài phim quảng cáo (Adam lấy nghệ danh là Anthony cho sự nghiệp diễn viên của mình), sau đó vợ anh có thai, áp lực về việc có công việc với đồng lương ổn định cộng với việc anh phải dành hầu hết thời gian cho gia đình khiến anh phải từ bỏ sự nghiệp diễn viên và trở thành một giảng viên đại học toàn thời gian với một cuộc sống tẻ nhạt.
[ở đoạn 24:20 ta được biết đã hơn 6 tháng Adam không quay lại công ty agency của mình, và 6 tháng cũng là khoảng thời gian Helen mang thai; để ý thêm ở chi tiết người bảo vệ kia gần như không nhận ra Adam vì từ khi vợ có thai anh ta bắt đầu để râu còn khi còn đóng phim thì anh ta thường cạo sạch râu]
( ps: có thể thấy Anthony chính là hình mẫu mà Adam luôn muốn trở thành – một diễn viên nổi tiếng có nhiều fan, sở hữu chiếc mô tô cực ngầu – những mơ ước tuổi trẻ của Adam).
Một chi tiết nhỏ khác là trong thời gian chung sống với Helen, Adam rất thích ăn việt quất, và Helen thường mua cho anh.
Từ khi vợ có thai, ham muốn tình dục của Adam ko được thỏa mãn, anh ta bị một người đồng nghiệp dụ dỗ đến một strip club để thỏa mãn dục vọng (chính là cái strip club ở đầu phim) [ở đoạn 10:00 người đồng nghiệp giới thiệu Adam coi một cuốn phim – thực chất là rủ anh ta thử đi đến cái strip club đó];
Nhưng vẫn chưa đủ thỏa mãn, Adam ngoại tình với người phụ nữ khác tên Mary – cũng đã có chồng. Trong một lần làm tình, Mary thấy vết lằn nhẫn trên ngón tay của Adam, nhận ra anh đã nói dối về việc anh chưa có vợ, Mary tức dận bỏ về. Chồng của Mary dần biết chuyện nên lần ra nơi ở của Adam và gọi đến nhà, nhưng Helen là người bắt máy, gã chồng tắt máy rồi sau đó gọi lại lần nữa thì Adam bắt máy, Adam tức tối và nói gã chồng kia đừng bao giờ gọi lại nữa [đoạn từ 29:15 đến 33:10], nhưng Helen bắt đầu nghi ngờ và lần ra chỗ làm của gã chồng kia. Helen đi gặp gã chồng đó và biết được mọi chuyện.
[ở đoạn 43:45, Helen nói trong đau khổ: “Em đã đến gặp gã đó, em đã đến chỗ làm của hắn… em đã biết mọi chuyện…”
“Gã nào? Anh không biết em đang nói tới chuyện gì?”
“Em nghĩ anh biết đấy…”]
Mọi chuyện vỡ lẽ nên Adam quyết định hẹn gặp gã chồng kia trong một căn phòng khách sạn, 2 người đi đến thỏa thuận là Adam sẽ phải đưa Helen đi nơi khác để không bao giờ xuất hiện trước mặt gã chồng kia nữa [đoạn 1:02:55 “did you fuck my wife?” – đây thực chất chính là lời của gã chồng kia – dựa trên sự liên tưởng lại của Adam]. Helen đau khổ tức giận về chuyện chồng ngoại tình và trong một lần đang lái xe, 2 người cãi nhau và tai nạn xảy ra, Helen chết cùng đứa con trong bụng, Adam sống sót với một vết sẹo ở ngực. Sau đó vì muốn quên đi người vợ đã mất, Adam xé đôi tấm hình của 2 người [tấm hình ở đoạn 21:21 và ở đoạn 1:13:07], chuyển tới một căn hộ khác tồi tàn hơn căn hộ cũ để bắt đầu một cuộc sống mới [ ở đầu phim ta có nghe người mẹ nói cảm ơn Adam vì đã dẫn mẹ đi xem căn hộ mới, “làm sao con có thể sống như vậy”], Adam cũng không còn thích ăn việt quất như trước nữa, nhưng rồi những kí ức cũ và những mặc cảm tội lỗi với người vợ đã chết vẫn quay lại đeo bám ám ảnh Adam, trong anh vẫn luôn thầm nghĩ rằng giá như người đã chết trong cái tai nạn kia là Mary chứ ko phải Helen thì có lẽ mọi chuyện vẫn đi theo đúng trật tự chứ ko hỗn loạn như bây giờ.
Một lần Adam quyết định quay lại nơi ở cũ để tìm lại chiếc “chìa khóa” vào cái strip club hồi trước, lúc này anh cũng gặp lại gã bảo vệ đã từng cùng anh vào cái strip club đó. [đoạn 1:08:35] trong lúc đi chung thang máy, gã bảo vệ nói rằng gã ko còn chìa khóa để vào đó nữa nên cần Adam giúp dẫn gã vào chung (và sau đó ta có những gì diễn ra như ở đầu phim – Adam cầm chìa khóa dẫn gã bảo vệ vào trong căn phòng strip club). Ở đây cũng có thể cái strip club là ko có thực mà chỉ như một thứ tượng trưng cho dục vọng của đàn ông cũng như cuộc ngoại tình của Adam. Trong strip club ta thấy hình ảnh một cô gái đạp chết con nhện – có thể là tượng trưng cho mặc cảm tội lỗi trong Adam vì chính cuộc ngoại tình đã giết chết Helen – con nhện tượng trưng cho Helen (như ở cuối phim), và lưới nhện là cuộc hôn nhân của 2 người, cũng như trách nhiệm làm cha làm chồng đang đặt lên vai Adam – đó là cái lưới nhện đang làm anh mắc kẹt, không thể giải tỏa ước mơ, sự tự do và dục vọng của bản thân như khi còn trẻ. “
Rất chi tiết, cảm ơn bạn đã bổ sung thêm.
Cái đoạn Anthony bước vào CLB Sex có một chi tiết dễ nhận thấy hơn nè, đó là người đi cùng – tay lễ tân tại nhà của Anthony :))
Bạn để ý kỹ thật :O
Còn phân cảnh tai nạn xe là s bn?
T để ý thấy cg ko có người nào ở trỏng?
R lúc Anthony zí Mary quan hệ thì Adam giật mình tỉnh dậy lag s??
Cái này hình như mình có nói trong bài mà nhỉ. Vụ tai nạn xảy ra do Adam đã chấp nhận kết liễu nhân cách Anthony của mình. K có ai trong xe vì hai người đó chỉ có trong trí tưởng tượng của Adam.
Phim khó hiểu vl